De schrijver Theo Thijssen (1879-1943)
Theo Thijssen werd op 16 juni 1879 geboren in de Eerste Leliedwarsstraat 16 in de Jordaan. Hij was de zoon van een Amsterdamse schoenmaker en winkelier uit de Jordaan. 50.000 inwoners telde toen de Jordaan, een dichtbevolkte en arme buurt. Vaak woonden meerdere gezinnen in een huis. Ook de familie Thijssen woonde met zeven kinderen op de begane grond van het huis waar op de andere etages en kelder nog zeven gezinnen woonden. De vader van Theo, Jan, overleed al vroeg, in 1890 aan tuberculose. Hij werd slechts 37 jaar oud. De moeder van Theo begon een kruidenierszaak in de Pijp en later aan de Brouwersgracht. Inmiddels was de schoenenzaak verkocht. Theo en zijn broer waren een grote steun voor hun moeder in de kruidenierswinkel.
De schrijver Theo Thijssen (1879-1943)
Opleiding tot onderwijzer
Van 1892 tot 1894 studeerde hij aan de leerschool voor de kweekschol op de Nieuwe Prinsengracht. Voor deze periode ging Theo op 4-jarige leeftijd voor het eerst naar school. Op een bewaarschool waar vooral kinderen van middenstanders op zaten, moest schoolgeld betaald worden. Opmerkelijk is het feit dat hij in 1892 de school verliet met de aantekening “loffelijk ontslag”. Na de kweekschool in 1894 werd Theo Thijssen toegelaten na een toelatingsexamen voor de Haarlemse Rijkskweekschool. De familie had niet veel geld maar Theo was zeer begaafd en dat leverde Theo een rijksbeurs op. Alle kosten van zijn opleiding tot onderwijzer werden betaald. In 1898 legde hij het examen positief af en ging hij weer terug naar Amsterdam.
Standbeeld schrijver Theo Thijssen (1879-1943)
De publicist Theo Thijssen
De Rijkskweekschool in Haarlem gaf een handgeschreven schoolblaadje uit sinds 1896, Baknieuws. Baknieuws werd later een landelijk tijdschrift. Onder de hoofdredacteur Theo Thijssen verscheen in 1917 het eerste nummer van Baknieuws. In het begin nog maar 400 abonnees maar spoedig waren dat er 1200. Zijn eerste humoristische gedichten, melodramatische prozaschetsen en beschouwingen over literatuur publiceerde hij in dit blad. De directeur van de Haarlemse Rijkskweekschool was het niet eens met de inhoud van de artikelen en verbood het blad. Door het hoofdredacteurschap over te dragen aan een andere leerling en door het gebruik van diverse schuilnamen ging Theo door met publiceren.
Theo Thijssen als leraar
Theo Thijssen werkte vanaf 1898 jarenlang als onderwijzer. 16 jaar lang werkte hij op een kosteloze openbare school (geen schoolgeld en voor kinderen uit arbeidersklasse). Volgens de verhalen werd hij ervaren als een echte onderwijzer met een enorme betrokkenheid bij de sociale omstandigheden van zijn leerlingen.
Café Theo Thijssen
Kinderboek Jongensdagen
Theo schreef zijn enige kinderboek “Jongensdagen” in 1909. In het tijdschrift “de nieuwe school” uitte Theo zich kritisch over de actuele kinderboeken. Deze waren te moralistisch en slecht geschreven volgens Theo. Jongensdagen is een boek over doodgewone kinderen in Amsterdam. Het alledaagse leven van Ko en Henk, die geen vader hebben en van Ari en Klaas wordt door Thijssen in dit boek beschreven. Zij leven hun kinderleven vol vrolijkheid en avontuur.
Politiek en vakbond
In 1921 stopte hij als onderwijzer, hij kon zich toen meer richten op taken voor de Bond van Nederlandsche Onderwijzers. Daarna werd hij secretaris van de Bond en later lid van het hoofdbestuur respectievelijk in 1930 en 1933.
Als onderwijsspecialist van de politieke partij SDAP werd hij in 1933 lid van de Tweede kamer. Deze baan deed hij naast zijn werk binnen de vakbond. In 1935 werd Theo ook nog lid van de gemeenteraad van Amsterdam door voorkeursstemmen.
Romans
In 1921 en 1922 verscheen in wekelijkse afleveringen in het tijdschrift “School en huis” zijn bekendste roman Kees de Jongen. De hoofdpersoon Kees Bakels vlucht uit het armoedige bestaan door te dag dromen. Kees is een zoon van een schoenmaker en verliefd op Rosa Overbeek. In 1970 verscheen het boek als een toneelstuk en in 2003 is het verfilmd.
Daarnaast heeft hij nog drie romans beschreven over het beroep van onderwijzer; Barend Wels (1908), Schoolland (1925) en de Gelukkige klas (1926). Op zijn zestigste verjaardag verschenen deze drie boeken in een band (16 juni 1939). In een romantische autobiografie “In de ochtend van het leven” schreef Theo zijn jeugdherinneringen op tussen oktober 1940 en februari 1941.
Museum Theo Thijssen
Na het overlijden van Theo Thijssen in de winter van 1943 (23 december) door diverse medische complicaties werd zijn geboortehuis aan de Eerste Leliedwarsstraat ingericht als museum. Dit museum is een mooi eerbetoon aan een markante Amsterdammer.
Wil je graag meer weten over het museum van Theo Thijssen? Bezoek dan de website van het museum.
